Dé oorzaak van een blessure bestaat niet

Bij spelers die vaak geblesseerd zijn, is meer aan de hand

Arjen Robben wordt wel eens de man van glas genoemd. In zijn ruim twintigjarige carrière als profvoetballer heeft de Groninger meer dan zestig blessures gehad. Opvallend vaak waren dat spierblessures: hamstrings, adductoren, kuiten, buikspieren. Maar ook de verschillende pees-, knie- en liesklachten zijn bijna ontelbaar. “Dat is geen toeval of pech meer. Bij spelers die zo vaak geblesseerd zijn, is meer aan de hand”, zegt Thomas D’havé.

Deze Vlaamse fysiotherapeut en osteopaat werkte in het verleden jarenlang bij West Ham United en Ajax en is medeoprich-ter van KPNI Belgium, een kenniscentrum in België voor gezond-heidsprofessionals, coaches, therapeuten en artsen die zich willen specialiseren in de nutritionele geneeskunde en de klinische psycho-neuro-immunologie (KPNI). Een groeiende groep artsen, therapeuten en coaches sluit zich aan. Zij behandelen niet de blessure, maar de mens met de blessure. “Het symptoom is nooit het probleem”, vertelt Thomas.

Immuumsysteem

KPNI-therapeuten zien gezondheid als de mentale, lichamelijke en sociale capaciteit om aan te passen aan veranderende omstandigheden. Dat klinkt ingewikkelder dan het is. Waar het om gaat is om bij blessures, of behoeften, te kijken naar de algehele samenhang tussen voeding, bioritme, het immuunsysteem, stress en vele andere onderliggende factoren. “Dé oorzaak van een blessure bestaat niet. Althans, bij niet-contactletsel. Als een speler een trap krijgt waardoor hij iets breekt, dan is het een ander verhaal. We hebben het nu over zogenaamde onverklaarbare blessures die ‘opeens’ ontstaan. Is die spier genezen, dan scheurt er weer een andere spier of pees. En zo hoppen veel voetballers van blessure naar blessure. Arjen Robben is een goed voorbeeld. In België hebben we Eden Hazard. En zo zijn er nog velen.”Volgens de KPNI is het probleem niet die ene spier of pees. Meestal speelt er iets op de achtergrond waardoor het immuunsysteem constant ‘aan’ staat. “Hierdoor gaat er te veel energie naar het immuunsysteem, waardoor bot- en spierweefsel verzwakt. Dan is het eigenlijk wachten op een blessure. Als er dan een uitlokkende factor is, begeeft een spier of pees het. Die uitlokkende factor kan stress zijn, vanwege een contract dat niet verlengd dreigt te worden, of druk vanuit het publiek. Of een thuissituatie waarin het niet lekker loopt, slapeloze nachten vanwege een klein kind. Het kan van alles zijn.”

Disbalans

Er zijn meerdere onderliggende oorzaken van een immuun-systeem dat continu in ‘overdrive’ is. Thomas vertelt over een voetballer van Anderlecht die hij onlangs in zijn praktijk had met een reeks onverklaarbare blessures. “Uit onderzoek bleek dat hij nog een niet-geheelde ontsteking in zijn long had. Zijn immuunsysteem was continu bezig met die ontsteking, waarvan hij niet wist dat hij die had. Er kwam geen einde aan. Zijn spieren werden opgeofferd om zijn immuunsysteem van energie te blijven voorzien, waardoor hij van de ene spierblessure in de andere rolde.”In het verleden hebben meerdere voetballers die steeds last hadden van spierblessures hun verstandskiezen laten trekken. Clarence Seedorf bijvoorbeeld. Met resultaat, want toen de sluimerende ontsteking hierdoor genas, had hij veel minder last van blessures. Thomas: “Onderzoek wijst uit dat 33 procent van alle informatie naar de hersenen afkomstig is uit het kaak- en nekgebied. Dus een disbalans die niet wordt opgelost, maakt het risico op blessures aanzienlijk groter. Een ontstoken tand of kies kan al problemen elders geven.”

Een disbalans die niet wordt opgelost, maakt het risico op blessures aanzienlijk groter

Thomas D’havé

Dag-nachtritme

Ook leefstijl is een belangrijke factor die het immuunsysteem kan ontregelen. Neem ons bioritme. Eigenlijk heeft ons lichaam een 12/12-ritme nodig, zegt Thomas. Twaalf uur ‘nacht’, twaalf uur dag. “Daarmee bedoel ik niet dat je twaalf uur moet slapen. Met nacht bedoelen we de afwezigheid van licht, voeding en beweging. In een optimaal dag-nachtritme staat onze energie twaalf uur ten dienste van onze hersenen en onze spieren. Dat is overdag. De twaalf nachturen staan ten dienste van ons immuunsysteem. Bij dit ritme verlopen onze interne lichamelijke processen optimaal en kunnen we het beste herstellen.”Voetballers, maar eigenlijk iedereen, kunnen in de avond heel wat ‘nachturen’ winnen door bijvoorbeeld een bril te gebruiken die blauw licht filtert. Blauw licht wordt uitgezonden door de televisie, computers en smartphones en zorgt ervoor dat de hersenen denken dat het nog dag is. “Als je zo’n bril draagt, vertel je je hersenen eigenlijk dat het nacht is. Dat doe je ook door in de avond niet meer te eten of te actief te bewegen”, zegt Thomas. Dit kan natuurlijk niet altijd. Profvoetballers hebben ’s avonds wedstrijden en voor amateursporters is de training bijna altijd in de avonduren. Dat is niet zo erg, mits je je ervan bewust bent, zegt Thomas. “Moet je ’s avonds trainen, ga dan niet daarna nog een maaltijd nuttigen, maar doe dat in de late middag. En ga na je training niet nog tot twaalf uur tv kijken. Probeer én, én, én te voorkomen.”

Bacteriën

Voeding is een andere heel belangrijke trigger van het immuunsysteem, zegt Thomas. En dan heeft hij het niet alleen over het tijdstip, maar ook wát het lichaam binnen krijgt. Hij noemt het eten en drinken van zoogdieren en zoogdierproducten voor veel mensen een risico, óók op spierblessures. “Bij mensen bevinden zich op elke cel in hun lichaam ingebouwde suikerstructuren: Neu5Ac”, legt Thomas uit. Die trekken bacteriën aan die bij de mens horen. “Bij andere zoogdieren bevinden zich andere structuren op hun cellen: Neu5Gc. Die trekken ook bacteriën aan, bacteriën die bij andere zoogdieren horen maar voor de mens lichaamsvreemd zijn. Als je te veel producten van zoogdieren eet, wordt het dierlijke Neu5Gc op je cellen gebouwd en kan het de Neu5Ac vervangen. Dat zorgt ervoor dat je de verkeerde bacteriën gaat aantrekken, waar een mens ziek van kan worden.” E. coli bijvoorbeeld, of salmonella. Hier kunnen mensen ziek van worden, maar ook spierblessures liggen op de loer. Thomas: “Door die slechte bacteriën wordt het immuunsysteem chronisch geactiveerd, om te voorkomen dat we ziek worden. Maar dan gaat er dus veel te veel energie naar het immuunsysteem, waardoor spieren, pezen, botten en ook organen op den duur verzwakken.”

Door slechte bacteriën wordt het immuunsysteem chronisch geactiveerd, om te voorkomen dat we ziek worden

Thomas D’havé

Hormonen

Gevogelte eten is geen probleem en ook vis, schaal- en schelpdieren kunnen voetballers, en ook andere mensen, prima eten. Sterker nog: volgens de KPNI-gedachte eten we veel te weinig vis waardoor we een tekort hebben aan omega 3-vetzuren. Vorig jaar publiceerden onderzoekers in Nature een artikel dat een gebrek aan de stof resolvine leidt tot gewrichtsontstekingen. Resolvine zit onder andere in omega 3. Thomas: “In plaats van ontstekingsremmers kunnen sporters veel beter regelmatig vette vis eten.”Voeding en bioritme zijn slechts twee onderliggende oorzaken van een immuunsysteem dat continu te hard aan het werk is. Gebrek aan aanraking is er een ook een. Daar ziet Thomas een belangrijke rol weggelegd voor masseurs. “We hebben in de westerse wereld met zijn allen een primair gebrek aan huidcontact. Dat begint al als we baby zijn. Toen onze voorouders nog jagers/verzamelaars waren, hingen baby’s in de eerste twee jaar van hun leven continu aan hun moeder. Voor voeding en voor bescherming. Dat is niet meer zo. Kinderen gaan al jong naar de crèche, slapen al snel in hun eigen bed. Vreemde ogen, vreemde geuren zorgen ervoor dat een baby constant op zijn hoede is. Het is een soort van gevaar. Daardoor bouwt stress zich in. Aanraking gaat stress juist tegen”, vertelt Thomas. Het is bekend dat bij massage de hormonen oxytocine en serotonine vrijkomen. Dat gegeven zou veel meer gebruikt moeten worden in de sportmassage, vindt Thomas. “Het behandelen van bijvoorbeeld de hamstring op zich doet niet zoveel. Het kan wellicht verlichten, maar het neemt de onderliggende oorzaken niet weg. Een soft-touch whole body-massage kan daar wél bij helpen. Stressreductie zorgt ervoor dat het lichaam tot rust komt.”

Stressreductie zorgt ervoor dat het lichaam tot rust komt

Thomas D’havé

Publicatie

Onlangs heeft Thomas samen met de Vlaamse journalist Christian Vandenabeele een boek geschreven over KPNI in relatie tot topsport. Het heet toepasselijk Zo word je een oersterke voetballer. In 180 pagina’s vertellen de twee alles wat voetballers, coaches en sportbegeleiders zouden moeten weten over KPNI in relatie tot topsport en hoe leefstijl voor betere prestaties en minder blessures kan zorgen. “Ik hoop dat veel teams ermee aan de slag gaan. Als iedere speler er één of twee dingen uitpikt waar hij of zij wat mee kan, gaat het collectieve niveau enorm omhoog.”