Wat te doen bij vermoeden van mishandeling of huiselijk geweld?

Masseurs die vallen onder de Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg (Wkkgz) zijn verplicht te werken met de 'Meldcode Huiselijk geweld en kindermishandeling'. Ook voor masseurs die niet onder deze wet vallen is het goed om te weten wat deze meldcode inhoudt en wat je moet doen als je als masseur vermoedens hebt van (kinder)mishandeling. Jozé van Kooten Niekerk, adviseur huiselijk en seksueel geweld en kindermishandeling bij kennisinstituut Movisie, beantwoordt een aantal vragen.

Wat is de Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling?
“De meldcode helpt professionals bij vermoedens van huiselijk geweld of kindermishandeling. Aan de hand van vijf stappen bepalen zij of ze een melding moeten doen bij Veilig Thuis en of dat er voldoende hulp kan worden ingezet.”

Welke beroepsgroepen zijn verplicht om met de meldcode te werken?
“Dat zijn de artsen, verloskundigen, verpleegkundigen en verzorgenden, paramedici zoals bijvoorbeeld fysiotherapeuten, pedagogen, psychologen, (psycho-)therapeuten, sociaal werkers en jeugd- en gezinsprofessionals, leerkrachten en leerplichtambtenaren, kinderopvang en justitie.”

Voor masseurs geldt de verplichting dus niet?
“Er staat nergens in de wet dat masseurs verplicht zijn om met de meldcode te werken. Het lijkt een vergeten groep te zijn. Overigens vallen bijvoorbeeld de sport en de kerken ook niet onder de wet. Dat neemt niet weg dat het voor masseurs wel goed zou zijn met de meldcode en het bijbehorende afwegingskader te werken.”

Wat is het afwegingskader?
“Dit is een onderdeel van de meldcode. Elke beroepsgroep heeft een eigen afwegingskader. Zo is er een afwegingskader voor paramedici. In het afwegingskader staan vragen en voorbeelden aan de hand waarvan je een afweging kunt maken of er sprake is van huiselijk geweld of (kinder-)mishandeling.”

Kan Movisie iets betekenen voor masseurs die met de meldcode aan de slag willen?
“Zeker. Wij geven bijvoorbeeld trainingen over hoe te werken met de meldcode, maar ook over hoe je zaken als mishandeling bespreekbaar maakt met je cliënt. Die trainingen zijn op maat, want masseurs zullen heel andere vragen en behoeften hebben dan mensen die werken in de kinderopvang of ouderenzorg. In overleg met het NGS zullen we kijken of we deze trainingen op maat aan kunnen bieden.”

“Movisie geeft trainingen over hoe je zaken als mishandeling bespreekbaar maakt met je cliënt”

Jozé van Kooten

Waarom is het zo belangrijk dat masseurs weten wat ze moeten doen bij een vermoeden van huiselijk geweld of kindermishandeling?
“Masseurs kunnen heel veel zien. Ze zien lichaamsdelen die normaal gesproken bedekt blijven. Gekke blauwe plekken bijvoorbeeld, zien masseurs eerder dan de leraar op school of een maatschappelijk werker van een wijkteam. Bovendien kunnen masseurs heel goed voelen hoe iemand op aanraking reageert. Ook komt het voor dat mensen tijdens een massage juist gaan praten over wat ze is overkomen.”

Hoe kunnen masseurs huiselijk geweld en (kinder-)mishandeling herkennen?
“Er zijn heel veel signalen. Blauwe plekken op gekke plekken – zoals op de armen – waarin geknepen kan zijn, of in de liezen, wat kan duiden op seksueel misbruik. Reacties op aanraken, zoals verstarren of de benen tegen elkaar drukken. Er zijn per doelgroep (kind, man, vrouw, oudere, etcetera) signaleringslijsten gemaakt [zie link onderaan het artikel, red.]. Deze signalenlijsten zijn niet ‘zaligmakend’, signalen kunnen ook wijzen op andere problemen. Maar je kunt signalenlijsten wel gebruiken als ondersteuning om je vermoedens in kaart te brengen.”

Wat moet een masseur doen bij een vermoeden van geweld of mishandeling?
“De stappen in de meldcode volgen. Probeer ook de juiste vragen te stellen aan je cliënt. Masseurs zijn hier, net zoals zoveel beroepsgroepen, niet voor opgeleid. Ga vooral niets invullen voor je cliënt, maar geef aan dat hij zijn verhaal kan doen en dat je gaat proberen te helpen. Daarnaast is het slim om altijd Veilig Thuis te bellen.”

Wat doet Veilig Thuis?
“De medewerker van Veilig Thuis stelt aan jou concrete vragen gericht op dat kind, die man of vrouw. Daarnaast geeft Veilig Thuis advies wat je kunt doen. Je kunt anoniem advies vragen bij Veilig Thuis. Dat kan vooral prettig zijn bij vage vermoedens waarbij je vooral advies wil over wat je kan doen. Ook kan Veilig Thuis advies geven over hoe je het gesprek met je cliënt aan kunt gaan.”

Wat als de vermoedens juist blijken te zijn?
“Schakel dan altijd Veilig Thuis in. Zij kunnen hulp bieden aan het slachtoffer.”


Links

De signalenkaart is te vinden op www.signalenkaart.nl. Meer informatie over de meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling is te vinden op www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/huiselijk-geweld/meldcode. Hier vind je ook de meldcode voor de beroepsgroep paramedici en het bijbehorende afwegingskader.