Hoewel aromatherapie geen vervanging is voor medische behandelingen, kan het een waardevolle aanvulling zijn op het algehele behandelplan voor huidaandoeningen zoals acne, eczeem en psoriasis. Het gebruik van essentiële oliën, hydrolaten en vette plant oliën kan niet alleen verlichting bieden van symptomen, maar ook bijdragen aan het bevorderen van een meer gezonde huid op de lange termijn en een beter huidgevoel bij de cliënt.
Een professionele masseur die cliënten met huidaandoeningen ontvangt, moet een zorgvuldige en empathische benadering hanteren om de gezondheid en het comfort van de cliënt te waarborgen. Voorafgaand aan de massage is het van belang dat de masseur een goed overleg voert met de cliënt om de eventuele huidaandoeningen te identificeren en de ernst ervan te begrijpen. Dit stelt de masseur in staat om de behandeling dienovereenkomstig aan te passen en rekening te houden met eventuele specifieke zorgen of gevoeligheden van de cliënt te begrijpen.
Tijdens de massage moet de masseur een zachte en voorzichtige benadering hanteren, vooral op de gebieden waar de huidaandoening actief is. Het is belangrijk te vermijden om veel druk uit te oefenen op ontstoken of gevoelige plekken om verdere irritatie te voorkomen. Het is essentieel dat de masseur open communiceert met de cliënt tijdens de massage. De cliënt moet worden aangemoedigd om eventuele ongemakken of pijn meteen te melden zodat de behandeling kan worden gestopt of kan worden aangepast.
Uiteraard is een goede hygiëne van het grootste belang bij het behandelen van cliënten met huidaandoeningen. De masseur moet ervoor zorgen dat alle gebruikte materialen en apparatuur grondig worden gereinigd en gedesinfecteerd om het risico op infectie te minimaliseren. Uiteraard geldt er ook een hygiëne protocol voor de cliënt: belangrijk is dat de huid die behandeld gaat worden gereinigd is.
Acne is een veelvoorkomende huidaandoening die wordt gekenmerkt door puistjes, mee-eters en ontstekingen. Essentiële oliën zoals tea tree olie staan bekend om hun antibacteriële en ontstekingsremmende eigenschappen, waardoor ze ideaal zijn voor de behandeling van acne. Bovendien is deze essentiële olie pijnverdovend en wond genezend. Tea tree olie kan druppelsgewijs rechtstreeks op de aangetaste gebieden worden aangebracht met een wattenschijfje/ -staafje of verdund worden met een dragerolie zoals- bij voorkeur - jojoba-olie voor een meer milde en indirecte toepassing. Vette plant oliën worden soms neergezet als slecht voor mensen met acne. Maar niets is minder waar. In combinatie met Tea tree heeft jojoba de voorkeur bij acne en een vette huid, omdat dit eigenlijk een was is en licht uitdrogend werkt voor de huid. En bovendien reguleert het de talgproductie. Lavendelolie staat ook bekend om zijn kalmerende huideigenschappen en kan helpen bij het verminderen van roodheid en irritatie. Vaak wordt acne geassocieerd met stress waarbij lavendel dus ook een psychologisch effect kan hebben.
Eczeem (dermatitis) is een gecompliceerde huidaandoening en meestal een containerbegrip want er bestaan vele soorten en evenzovele oorzaken. Het is een aandoening van de huid die gepaard gaat met jeuk, roodheid, schilfers en soms zelfs blaren. Voor de behandeling van eczeem kunnen essentiële oliën zoals blauwe kamille, sandelhout, patchouli en vetiver worden gebruikt vanwege hun kalmerende en genezende eigenschappen. Kamille staat bekend om zijn ontstekingsremmende en verkoelende eigenschappen en kan de jeuk verminderen en de huid kalmeren. Helicryse staat bekend om zijn regeneratieve eigenschappen en kan helpen bij het verminderen van littekens die kunnen ontstaan door langdurige eczeemuitbraken. Deze oliën moeten worden verdund in een drager/basisolie – bijvoorbeeld vette plant oliën als amandelolie, jojoba olie, sheabutter, rozenbottelolie, kokos of calendula (maceraat) - en rechtstreeks op de aangetaste gebieden worden aangebracht of worden toegevoegd aan een bad voor algehele verlichting.
In het algemeen is aan te raden de eerste keer bij het masseren alleen een basisolie te gebruiken. Daarna druppelsgewijs essentiële oliën toevoegen. Als de huid helemaal geen prikkels lijkt te kunnen verdragen, kan er behandeld worden met pure kokosolie zonder enige toevoeging. Kokos heeft een algemeen huidverzorgend effect en koelt tevens de huid. Een spray met pure, 100% biologische bloemenwaters (hydrolaten), zoals rozenwater of pepermuntwater, kan ook de jeuk verzachten en de roodheid verminderen. De huid met eczeem moet goed worden gevoed en daarom is het goed om minimaal 2 x per dag de huidplekken met eczeem in te smeren.
Psoriasis is een chronische auto-immuunziekte die wordt gekenmerkt door rode, schilferige plekken op de huid. De exacte oorzaak en de factoren die daarbij een rol spelen zijn nog steeds niet duidelijk. Stress lijkt een grote rol te spelen bij het ontstaan van de ziekte en ook bij de opflakkeringen van de ziekte geven de meest patiënten aan dat stress een rol speelt. Hoewel psoriasis niet kan worden genezen, kunnen bepaalde vette plant oliën en ook essentiële oliën verlichting bieden van de symptomen. Behandeling is vooral gericht op verzachten. Doel is de huid niet te laten uitdrogen omdat een droge huid sneller de symptomen en irritatie zal verergeren.
Biologische vette plant oliën als sheabutter, teunisbloem, jojoba, avocado en tamanu zijn het meest geschikt om de psoriasis huid te verwennen en te hydrateren. Ofschoon tamanu (Calophyllum inophyllum) een vette plant olie is, heeft het toch antiseptische eigenschappen. Bovendien is deze olie ontstekingsremmend en enigszins pijnverdovend. Vermengen met een andere vette plant olie zoals kokos is een aanrader, want tamamu heeft een sterke geur. Ter ondersteuning en bestrijding van de jeuk kunnen bloemenwaters (hydrolaten) van lavendel, roos, hamamelis en pepermunt worden ingezet. Aloë vera gel kan eveneens een verzachtend en ondersteunend middeltje zijn. Door deze in de koelkast te bewaren geeft deze gel een extra verkoelend effect. De huid met psoriasis is gewoon te masseren, tenzij de persoon veel pijn of ontstekingen heeft. Het gebruik van handschoenen is niet per se noodzakelijk want psoriasis is niet besmettelijk.
Bij de keuze voor essentiële oliën ligt de nadruk op huidvriendelijke maar ontstekingsremmende en jeukstillende eigenschappen. Oliën zoals cederhout en sandelhout staan bekend om hun vocht inbrengende eigenschappen en kunnen helpen bij het verminderen van de schilfering en droogheid die vaak gepaard gaan met psoriasis. Andere niet irriterende, ondersteunende etherische oliën zijn: Roomse kamille, blauwe kamille, helicryse, geranium, patchouli, roos, benzoë, cisteroos en patchouli. Lavendel en bergamot passen ook in dit rijtje maar zijn ook zeer aan te raden om te verdampen voor stressvermindering en een betere luchtkwaliteit in huis en op de werkplek.
Deze essentiële oliën kunnen het best worden toegevoegd aan de hierboven reeds genoemde vette plant oliën, maar kan ook worden gemengd met een basiszalf of crème. De psoriasishuid is sterk doorlaatbaar en gevoelig dus moet niet over gedoseerd worden. Bij een acute ontsteking is de maximale toevoeging van essentiële oliën 1 tot 2%. Dat is 20 tot 40 druppels op 100 ml basisolie. Bij chronische psoriasis (dus behalve bij opflakkeringen en acute toestanden) mag de dosering tussen de 2 en 5% zijn. Deze mengsels mogen regelmatig op de aangetaste gebieden worden aangebracht voor verlichting van de klachten.
Het is belangrijk om te beseffen dat essentiële oliën zeer werkzame maar ook zeer geconcentreerde natuurlijke stoffen zijn en voor gebruik op de huid moeten worden verdund om huidirritatie te voorkomen. Bij twijfel kan er een zogenaamde patchtest worden uitgevoerd door een druppeltje olie op een pleister te druppelen en die op de huid te plakken, bijvoorbeeld aan de binnenkant van de elleboog. Daarmee kan de gevoeligheid getest worden en kunnen eventuele allergische reacties worden voorkomen. Als er na 24 uur geen huidreactie is op de gedruppelde plek is een allergische reactie niet te verwachten.
Naast directe toepassing op de huid, kan van aromatherapie ook worden genoten via verstuivers, aroma diffusers of aromatherapiebaden om de algehele ontspanning en welzijn te bevorderen. Deze kunnen - evenals een regelmatige ontspannende massage - bijdragen aan minder stress en een meer gezonde huid. Bovendien kan het bevorderen van een gezonde levensstijl met meer bewegen, voldoende slaap en de juiste voeding met minder suikers uiteraard ook bijdragen aan het verminderen van symptomen van huidaandoeningen.
